Windmolens in een waardevol, maar weerloos landschap

Dat het windpark De Bijvanck er nu komt werd door sommigen al wel verwacht. Maar voor ons als actiegroep was er voldoende reden om te ageren voor behoud van het waardevolle landschap, voor onze rechten als omwonenden, en tegen politieke willekeur.

We hebben met een hechte groep omwonenden bijna 10 jaar tegen de komst van deze windmolens in ons prachtige, stille en donkere buitengebied gevochten. Maar weer eens is gebleken: alles van waarde is weerloos. Als burger zijn wij een ervaring rijker, en een illusie over goede en zorgvuldige bestuurlijke afwegingen en rechtvaardige rechtspraak armer.

Wij hebben onze kritiek steeds vooral gericht op de Provincie Gelderland. Je kan immers een beleggingsbedrijf als Raedthuys niet kwalijk nemen dat zij trachten omzet te maken, hoe onhandig dat ook gedaan is.

De bestuurders van de provincie hebben een strak pad gevolgd om dit windpark mogelijk te maken. Daarbij hebben zij, naar onze ervaring, hun doel bereikt door te vermijden een inhoudelijk gesprek te voeren met ons als omwonenden, in het besluitvormingsproces de volksvertegenwoordiging (Provinciale Staten) onder druk te zetten met hele en halve onwaarheden, en politieke strategie (Zie OUDE HOMEPAGE en beroepen). De bestuurders hebben zich zeer ontransparant en vertragend getoond in onze WOB-procedures om voldoende informatie te krijgen, die overigens uiteindelijk grotendeels vakkundig onleesbaar bleek te zijn gemaakt.

Wij hebben aan den lijve ervaren dat het democratisch proces, waar wij op vertrouwden, inhoudelijk zeer gebrekkig werkt. Immers, slechts enkele leden van de Provinciale Staten wisten nog waar de inpassingsprocedure nou echt over ging. Zij werden overvoerd met informatie over ingewikkelde materie die zij niet zonder hulp en extra leestijd bevatten kunnen. Deze leden kunnen dus alleen varen op hun ‘gevoel’ -of politieke partijlijn- en hebben uiteindelijk op aangeven van hun partijlid in de Commissie Energietransitie gestemd voor het Inpassingsplan.

Ook vele van de opgestelde rapporten rammelen behoorlijk en de motivaties van provincie en later hun advocaat zijn hier en daar eerder een vinger in de dijk van ‘Hansje Brinker’ dan behoorlijk. Vandaar dat wij, als omwonenden met een goede kennis van het dossier, een redelijk groot vertrouwen hadden in de Raad van State: om de door ons aan het licht gebrachte vele daden van (on)behoorlijkheid van bestuur eindelijk af te serveren.

In de uitspraak is de Raad van State (volgens ons, natuurlijk) kennelijk uitgegaan van het uitgangspunt dat omwonendenbelangen zijn gebaseerd op ‘Nimby’ overwegingen die weerlegd dienen te worden en dat het openbaar bestuur, in de vorm van de provincie, de formeel vereiste procedures goed heeft doorlopen. Dus afwijzen van de bezwaren was het devies. In dat licht zijn enkele belangrijke argumenten, over de door de provincie gevolgde werkwijze, in het geheel niet afgewogen. Dat is een grote domper voor ons rechtsgevoel.

De Raad van State laat zien aan een overvloed van argumenten lak te hebben, bijvoorbeeld waar we hebben gewezen op foutieve en/of onvolledige behandeling van onze zienswijzen. Zij laat op dit punt in hun omkerende redeneertrant bijvoorbeeld weten: "Dat niet ieder argument ter ondersteuning van een zienswijze volledig is omschreven en dat niet op ieder argument afzonderlijk is ingegaan, is op zichzelf geen aanleiding voor het oordeel dat het bestreden besluit niet voldoende is gemotiveerd. Niet is gebleken dat bepaalde bezwaren of argumenten niet in de overwegingen zijn betrokken. " Terwijl natuurlijk ook niet vast staat dat ze wel zijn betrokken, het is maar hoe je wilt oordelen. Dingen omdraaien leer je in een debatcursus, niet bij een rechtvaardige madiation tussen overheid en burgers.

We hebben het dan, in ander voorbeeld, nog niet eens over het compleet onbesproken laten door de Raad van State van het WOB-document (nu bekend als "Burgerpamflet [219 KB] ") waaruit blijkt dat ambtenaren hun Provinciale Staten hebben misleid met de verslaglegging dat zij "er voor zorg zullen dragen dat de zienswijzen het Windpark Bijvanck niet zullen frustreren". Dat als slotvoorbeeld als ruimtelijke motivatie slechts resteert dat "het windmolenpark op deze plaats laat zien dat het er hard kan waaien" is natuurlijk beneden bestuurlijk peil, maar de Raad van State logenstraft dit niet en laat het passeren.

Met deze grote frustratie zullen de omwonenden de 4 windmolens voor de gehele duur dat zij er staan, zien als monument van een slecht afgestelde motoriek van de lokale en provinciale politiek.

Naar onze mening heeft de Raad van State een kans gemist om de politiek te laten zien, dat voor een hen kennelijk heilig doel, NIET alle politieke middelen zijn geoorloofd. Om daarop te wijzen hebben de omwonenden zich gewend tot de Raad van State, maar dat is dus helaas mislukt.

Daarmee is ook de kans onbenut gebleven, om de noodzakelijke energietransitie iets van het gewone volk te maken. We hebben in dit project gezien dat Co-Creaties, Windateliers, Communities of Practice meer effect hebben, dan de keuzes van de door ons gekozen volksvertegenwoordigers. In euforie bepalen diverse actiegroepen, en gedreven ambtenaren het transitiebeleid, en het belang daarbij is zo groot dat er volgens hen best wat spaanders mogen vallen. Wie niet voor ons is, is tegen. Zo moeten Samsom en Nijpels ons geleiden naar een nieuw samenlevingsmodel: niet de gekozen democratie, ook niet langer het poldermodel volstaat: de elite weet het beter en moet ons leiden volgens het saunamodel. Daarbij gaan allen in een Energieakkoord of straks Klimaatakkoord, het snelkook-deksel erop, en er pas uit als alle sessiegenoten hun uiterste bijdrage aan het heilig doel hebben ingeleverd. Tot een speler in dat samenlevingsmodel behoort kennelijk ook de Raad van State.

Wie zit er nu nog mee dat windparken helemaal niet gezien worden als op veel plekken misplaatste, industriële bouwwerken van megaformaat ? Dat punt is de samenleving toch al gepasseerd ? Nou, zover waren wij omwonenden nog niet. Wij hebben naar eer en geweten en met veel inzet van eigen tijd en geld onze bijdrage geleverd om de door ons geziene misstanden aan te kaarten. Deze inspanning was gericht op een betere organisatie in onze samenleving. De Raad van State ziet ons punt niet, of op zijn minst anders. Daar hebben wij ons bij neer te leggen, zoals dat gaat in een rechtsstaat.

En zo blijkt uiteindelijk dat, naast het waardevolle landschap, ook veel van de democratische waarden binnen in onze rechtstaat uiteindelijk weerloos zijn.

Rest ons in contact te treden met provincie over de door ons te lijden (plan)schade. Met Raedthuys is inmiddels door ons positief contact gelegd over de manier waarop wij vanaf dit moment van ‘een nieuwe werkelijkheid’, met hen positief willen samenwerken vanuit bijvoorbeeld een op te richten Stichting die het Omgevingsfonds Windpark Bijvanck zal gaan beheren vanuit de belangen van de omgeving en de omwonenden.